|||
Franciscus Antonius Wilhelmus Gerard Janssen (Vught, 30 juli 1939) is een Nederlandse historicus. Hij is hoogleraar emeritus in Geschiedenis van Boek en Bibliotheek aan de Universiteit van Amsterdam.
Biografie
Na zijn militaire dienst was Janssen onderwijzer in Amsterdam (1960-1962). Tussen 1962 en 1969 studeerde hij Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam (de laatste twee jaar als kandidaat-assistent van prof. dr. W. Gs Hellinga). Daarna (1969-1979) was hij adjunct-secretaris van de Erasmus-Commissie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, die de uitgave van de Opera Omnia van Erasmus verzorgt. Tussen 1979 en 1982 werkte hij aan zijn proefschrift Zetten en drukken in de achttiende eeuw, waarop hij in 1982 cum laude promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam; de dissertatie verwierf de Menno Hertzberger Prijs en kreeg in 1986 een tweede druk.
Van 1983 tot 2002 was hij directeur van de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam, een particuliere bibliotheek en uitgeverij op het gebied van de geschiedenis van hermetische filosofie, alchemie en mystiek; in die functie was hij mede-organisator van tentoonstellingen in diverse bibliotheken, onder meer in Florence, Venetië, Moskou en New York.
Van 1989 tot 2004 was hij gewoon hoogleraar Boek- en Bibliotheekgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij propageerde de inzichten van de ‘Engelse school’, die verschijnselen rondom het boek allereerst bestudeert in het kader van materiële aspecten van het object.
Hij is buitenlands lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (2004- ). Van 1991 tot 2002 was hij lid van de International Board of Trustees of the All-Russian State Library for Foreign Literature in Moskou, van 1997 tot 1999 voorzitter van de Jury voor de Best Verzorgde Boeken, van 1992 tot 2000 lid van de Wetenschapscommissie voor de Short Title Catalogue Netherlands en van 1998 tot 2022 lid van de Projectcommissie voor de editie van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans (1998-2022).
Frans A. Janssen publiceerde enkele boeken en een reeks artikelen over Nederlandse literatuur (in het bijzonder over Willem Frederik Hermans, met wie hij jarenlang bevriend was), en over de geschiedenis van de typografische technieken, van de grafische vormgeving en van het boekenverzamelen. Hij publiceerde in tijdschriften als Vrij Nederland, De Boekenwereld, The Book Collector en Quaerendo (waarvan hij van 1990 tot 2012 tevens redacteur was). Selecties uit deze artikelen verschenen in de bundels Technique and Design in the History of Printing (2004) en in Goud en koper in de boekenwereld (2008). Hij was leider van een werkgroep die in 1980 een reconstructie van een houten drukpers bouwde die in de zeventiende eeuw in Nederland functioneerde; de pers staat thans opgesteld in de Universiteit van Amsterdam.
The list contains publications in the fields of book history and literature. It follows the chronological order. The titles of publications in book form are set in italic; articles, reviews and the like are set in roman face. Publications in book form show the number of pages, in order to indicate small, bibliophilic publications. Revised reprints (translations) receive in most cases a separate number.
De lijst is chronologisch ingericht. De titels van de zelfstandig verschenen publicaties staan cursief, die van de verspreide, in tijdschriften en dergelijke gepubliceerde bijdragen staan tussen aanhalingstekens. Bij zelfstandig verschenen publicaties is steeds het aantal pagina’s opgegeven om kleinere (bibliofiele) uitgaven te onderscheiden; publicaties die in minder dan 3 exemplaren verschenen zijn worden als regel niet opgenomen. Herdrukken (al of niet in vertaling) krijgen, als zij herzien zijn, meestal een eigen nummer in de chronologie; er wordt dan in een aantekening over en weer verwezen.
1. ‘Cool-jazz en zijn verhouding tot de dixieland’, in: Klaroen (Contact-orgaan Bisschoppelijke Kweekschool ’s-Hertogenbosch) 4 (1957), p. 72-4.
2. ‘Experimentele poëzie’, in: Klaroen 4 (1957).
3. ‘Rock and roll’, in: Klaroen 5 (1958).
4. ‘De jazz en wij’, in: Provinciale Noord-Brabantse Courant Het Huisgezin, 11-7-1958.
5. ‘Meneer Visseg. “Eerste” roman van Vestdijk’, in: De Avond Student 1 (1961-2), nr. 1, p. 9-11. Onder pseudoniem Groen.
6. ‘Een bundel muitersliederen van Hugo Claus’, in: De Avond Student 1 (1961-2), nr. 2, p. 25-8. Onder pseudoniem Groen.
7. Zwemmen onder water (Amsterdam 1962; 60 pp.). Gedichten; gestencild, houtsneden van Marcel de Glas; oplage 30 exx.; zie ook nr. 52.
8. ‘Enkele bewerkingen naar Basho’, in: Punt 1 [1965], nr. 3, p. [5]. Zie ook nr. 70.
9. ‘Zuid-Afrika’, in: Nieuwe Rotterdamse Courant 15-1-1966. Ingezonden brief.
10. ‘De buigzaamheid van het gedicht’, in: Firapeel (Tijdschrift uitgegeven door H.E.L.I.O.S., Vereniging van studenten in de Nederlandse letteren aan de Universiteit van Amsterdam) [1] (1968), p. 52-60.
11. ‘Het gelijk van Pyrrhon. Over de roman De tranen der acacia’s van W.F. Hermans’, in: Raam nr. 78 (okt. 1971), p. 29-40. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
12. ‘Varianten in orde en chaos. Over de varianten in een nieuwe druk van De donkere kamer van Damokles’, in: Raam nr. 80 (jan. 1972), p. 26-39. In herziene versie herdrukt in nr. 104; zie ook nr. 13.
13. ‘Naschrift’, in: Raam nr. 82 (mrt. 1972), p. 88. Bij nr. 12.
14. ‘Waarheid en dromen’, in: Raam nr. 90 (dec. 1972), p. 45-52. Recensie op W.F. Hermans, King Kong; in herziene versie herdrukt in nr. 104.
15. ‘WF Hermans en het journalistendom’, in: Vrije geluiden 42 (1972), nr. 22 (23-5-1972), p. 46-7.
16. Citaten uit het werk van Willem Frederik Hermans (Amsterdam 1972; 8 pp.). Samengesteld, gezet en gedrukt door FJ; oplage 10 exx.; zie ook nr. 17.
17. Hellebaarden. Citaten uit het werk van Willem Frederik Hermans (Utrecht-Antwerpen 1972; 100 pp.). Verzameld en ingeleid door FJ; zie ook nr. 16.
18. (in samenwerking met Rob Delvigne), Bibliografie van de verspreide publicaties van Willem Frederik Hermans (Amsterdam 1972; 80 pp.). In herziene versie herdrukt in nr. 299; zie ook nr. 41.
19. ‘De Columbia van Combigraph’, in: Monza-proza 2 (1972-3), nr. 8, p. 6-7.
20. ‘Turks fruit’, in: NRC Handelsblad 7-4-1973. Ingezonden brief.
21. ‘Lucifertjes’, in: Raam nr. 93 (mrt.-apr. 1973), p. 3-5.
22. ‘Lucifers’, in: Raam nr. 95 (juli 1973), p. 5-7.
23. ‘Twee gedichten’, in Raam nr. 95 (juli 1973), p. 18. Onder pseudoniem Johan van Brosterhuizen. In herziene versie herdrukt in nr. 54.
24. ‘Jugendstil in het Nederlandse boek’, in: Raam nr. 95 (juli 1973), p. 47-50. Recensie op Ernst Braches, Het boek als Nieuwe Kunst.
25. ‘Bij Mulisch op de divan’, in: Raam nr. 96 (sept. 1973), p. 5-6.
26. ‘Hermans in 1945’, in: Raam nr. 96 (sept. 1973), p. 37-41. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
27. ‘Wat doen we met Erasmus?’, in Raam nr. 96 (sept. 1973), p. 46-8. Recensie op Gilbert Degroote (ed.), Erasmus.
28. ‘Overbodig’, in: Raam nr. 98 (nov. 1973), p. 44-6. Recensie op W.A.C. Whitlau (ed.), Of het gedrukt staat…
29. ‘De Stanhope-pers van het Verbond’, in: Drukkerswereld 39 (1973), 28-9-1973, p. 929.
30. ‘Het oudste Nederlandse drukkershandboek’, in: Open 5 (1973), p. 83-8. In herziene versie herdrukt in nr. 44.
31. ‘Een nieuwe inleiding tot de analytische bibliografie’, in: Open 5 (1973), p. 567-73. Recensie op Philip Gaskell, A new introduction to bibliography.
32. Goya (Amsterdam 1973; 8 pp.). Twee gedichten, gezet en gedrukt door FJ; oplage 30 exx.
33. ‘Een nieuwe tekenfilm’, in: Raam nr. 100 (jan. 1974), p. 46-50. Recensie op W.F. Hermans, Het evangelie van O. Dapper Dapper. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
34. ‘Het boek als kunst’, in: Raam nr. 101 (mrt. 1974), p. 50-2. Recensie op H.D.L. Vervliet (ed.), Liber librorum.
35. ‘Krokussen’, in Raam nr. 103 (juli 1974), p. 1-5.
36. ‘Reconstructie houten handpers’, in: Drukkerswereld 40 (1974), 29-3-1974. Engelse bewerking in nr. 38.
37. ‘Notities bij de aanduiding van herdrukken’, in: Nieuwsblad voor de boekhandel 29-8-1974. In herziene versie herdrukt in nr. 47.
38. ‘The reconstruction of a wooden hand-press at Amsterdam’, in: Quaerendo 4 (1974), p. 177. Herziene versie van nr. 36.
39. [Recensie op James Moran, Printing presses], in: Open 6 (1974), p. 35-7.
40. [Recensie op Leon Voet, The Golden Compasses], in: Open 6 (1974), p. 457-60.
41. (in samenwerking met Rob Delvigne), ‘Aanvulling op de Bibliografie van de verspreide publicaties van Willem Frederik Hermans’, in: De Revisor 1 (1974), nr. 3, p. 36-38. Zie ook nr. 18.
42. ‘Leve de democratie!’, in: De Revisor 1 (1974), nr. 9-10, p. 89-93. Recensie op W.F. Hermans, Periander. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
43. De Albion handpers in het Drukhuis (Amsterdam 1974; 8 pp.).
44. Pieter Marius van Cleef Jzn, Handboek ter beoefening der boekdrukkunst in Nederland, 1844. Fotoherdruk voorzien van een inleidende studie en registers door FJ (Amsterdam 1974; 60 + 260 pp.). De inleiding is een herziene versie van nr. 30.
45. ‘Twee avondgedichten’, in: Raam nr. 106 (okt. 1975), p. 46. Onder pseudoniem Johan van Brosterhuizen. In herziene versie herdrukt in nr. 54.
46. ‘Voor vierhandigen’, in: Raam nr. 106 (okt. 1975), p. 112-5. Recensie op Lucebert, Verzamelde gedichten.
47. ‘Notities bij de aanduiding van herdrukken, in het bijzonder betrekking hebbend op de bibliografie van de afzonderlijk verschenen werken van W.F. Hermans’, in: Spektator 4 (1974-5), p. 275-83. Herziene versie van nr. 37.
48. [Recensie op J.G.C.A. Briels, Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der Verenigde Nederlandse omstreeks 1570-1630], in Open 7 (1975), p. 218-21.
49. [Recensie op H. de la Fontaine Verwey, Humanisten dwepers en rebellen in de zestiende eeuw], in: Open 7 (1975), p. 499-500.
50. Typenkunde 1: Omkeringen (Krommenie 1975; 80 pp.). Schrijfmachineschrift; oplage 3 exx.
51. Typenkunde 2: Qwerty (Krommenie 1975; 34 pp.). Schrijfmachineschrift; oplage 1 ex.
52. Een dag ([Amsterdam 1975]; 1 p.). Gedicht; oplage ca. 15 exx.; herziene versie van een gedicht uit nr. 7.
53. Avondwandeling ([Amsterdam 1975]; 1 p.). Gedicht; oplage ca. 25 exx.; herziene versie van een gedicht uit nr. 45.
54. Late gedichten (Krommenie 1975; 16 pp.). Onder pseudoniem Johan van Brosterhuizen; oplage 4 exx.; herziene versie van nr. 23 en 45; in herziene versie herdrukt in nr. 71.
55. Stempels ([Krommenie] 1975; 8 pp.). Gestempeld; oplage ca. 3 exx.
56. Bijzonderheden (Krommenie 1975; 4 pp.). Schrijfmachineschrift; oplage ca. 5 exx.
57. ‘De Columbia pers’, in: Furore nr. 1 (jan. 1976), p. 40.
58. ‘Thomas Rap, uitgever’, in: P.S. voor Thomas Rap (Amsterdam 1976), p. [46-7].
59. ‘Afscheidscollege prof. mr. H. de la Fontaine Verwey’, in: Open 8 (1976), p. 54-5.
60. ‘Encyclopedische informatie’, in: Open 8 (1976), p. 140-1.
61. [Recensie op Anne Rouzet, Dictionnaire des imprimeurs, libraires et éditeurs des XVe et XVIe siècles dans les limites géographiques de la Belgique actuelle], in: Open 8 (1976), p. 542-3.
62. ‘Als de dood’, in: De Poezenkrant nr. 20 ([mei] 1976), p. 17.
63. [Recensie op H. Voorn, Papierfabricage in de eerste helft van de negentiende eeuw], in: Open 8 (1976), p. 207-8.
64. ‘A note on the Dingler handpresses’, in: Quarendo 6 (1976), p. 154-65. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
65. ‘Activities in “Het Drukhuis”’, in: Quaerendo 6 (1976), 312-3.
66. ‘“Literaire” vertaalfouten’, in: De Revisor 3 (1976), nr. 2, p. 69-71.
67. ‘Splinters’, in: De Revisor 3 (1976), nr. 6, p. 75-77. Recensie op Michel Dupuis, Eenheid en versplintering van het ik. Een onderzoek naar thema’s, motieven en vormen in verband met de problematiek van de enkeling in het verhalend werk van Willem Frederik Hermans. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
68. ‘Een kaart te ver’, in: De Revisor 3 (1976), nr. 6, p. 81-3. Onder pseudoniem A.A. de Wit.
69. ‘Wetenschappelijkheidjes’, in De Revisor 3 (1976), nr. 6, p. 87-91.
70. Matsoe’o Basjô, Haikoe (Amsterdam 1976; 10 pp.). Bewerkingen door FJ; gezet en gedrukt door FJ; uitgebreide herdruk van nr. 8; oplage [31] exx.
71. Late gedichten. 2e herziene uitgave (Krommenie 1976; 16 pp.). Onder pseudoniem Johan van Brosterhuizen; oplage 5 exx.; herziene versie van nr. 54.
72. Over De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans (Amsterdam 1976; 88 pp.). In herziene versie herdrukt in nr. 88.
73. [Bijdragen aan De Grote Oosthoek: encyclopedie en woordenboek, 7e druk (Utrecht 1976-81). Ca. 110 lemmata (deels bewerkingen van lemmata uit de 6e druk), o.a. ‘boek’, ‘boekband’, ‘boekdrukkunst’, ‘boekhandel’, ‘Coster’, ‘Elsevier’, ‘Gutenberg’, ‘incunabel’, ‘uitgeverij’.
74. ‘Een boekdrukatelier aan de Universiteit van Amsterdam?’, in: Folia civitatis 14 mei 1977, p. 2.
75. [BB], in: De Poezenkrant nr. 22 (aug. 1977), p. 2.
76. ‘Eine Notiz über die sogannte Blaeu-Presse’, in: Gutenberg-Jahrbuch 1977, p. 155-9. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
77. ‘News from the Drukhuis’, in: Quaerendo 7 (1977), p. 192.
78. ‘Het werk van Hermans is allang voorbij de ethiek’, in: Literama 12 (1977), p. 296-301.
79. ‘Bedriegers en bedrogenen’, in: De Revisor 5 (1978), nr. 1, p. 51-9. In herziene versie herdrukt in nr. 104.
80. ‘Boekenmaken in het klein’, in: Open 10 (1978), p. 3-7. In herziene versie herdrukt in nr. 132.
81. [Recensie op Dirk de Bray, Kort onderweijs van het boeckenbinden, ed. K. van der Horst & C. de Wolf], in: Open 10 (1978), p. 261-2.
82. [Recensie op H. de la Fontaine Verwey, Drukkers, liefhebbers en piraten in de zeventiende eeuw], in: Open 10 (1978), p. 262-3.
83. [Recensie op Colin Clair, A history of European printing], in: Open 10 (1978), p. 320-1.
84. ‘A technical description of letterpress printing in 1780’, in: Quaerendo 7 (1977), p. 173-83. In herziene versie herdrukt in nr. 344; zie ook nr. 87 en 105.
85. [Recensie op Harry Carter, A history of the Oxford University Press, vol. 1], in: Quaerendo 8 (1978), p. 65-67.
86. ‘Schook’s typographic manual (1854-60)’, in: Quaerendo 8 (1978), p. 99-134. In herziene versie herdrukt in nr. 123 en in opnieuw herziene versie in nr. 344.
87. ‘Letterpress printing in 1780: an addendum’, in: Quaerendo 8 (1978), p. 165. Zie ook nr. 84.
88. Over De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans. 2e oplaag (herzien) (Amsterdam 1977 [= 1978]; 88 pp.). Herziene versie van nr. 72; in herziene versie herdrukt in nr. 149.
89. Over houten drukpersen (Amsterdam 1977 [= 1978]; 88 pp.). Delen in Franse en Engelse bewerking in nr. 99 en 331.
90. ‘Een kwart eeuw Willem Frederik Hermans’, in: Nieuwsnet 31-3-1979. Interview met Willem Frederik Hermans; in herziene versie herdrukt in nr. 95.
91. [Recensie op Martin Boghardt, Analytische Druckforschung], in: Quaerendo 9 (1979), p. 82-4.
92. [Dingler-pers], in: Ewald Spieker, A printer’s dream (Amsterdam 1979), p. [4-6].
93. ‘Grafische musea; Lyon’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 11 (sept. 1979), p. 5. Zie ook nr. 101.
94. ‘Zonder meer’, in: De Revisor 6 (1979), nr. 6, p. 71. Recensie op Ed Popelier, Willem Frederik Hermans.
95. Scheppend nihilisme. Interviews met Willem Frederik Hermans. Samengesteld en ingeleid door FJ (Amsterdam 1979; 348 pp.). Bevat herziene verzie van nr. 90; herdrukt in nr. 96.
96. Scheppend nihilisme. Interviews met Willem Frederik Hermans. Samengesteld en ingeleid door FJ. 2e druk (Amsterdam 1979; 348 pp.). Herdruk van nr. 95; in herziene versie herdrukt in nr. 150.
97. ‘Overgenomen’, in: De Volkskrant 9-4-1980. Ingezonden brief.
98. ‘Europese grafische musea: Brussel’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 12 (mei 1980), p. 16. Zie ook nr. 102.
99. ‘Inventaire des presses typographiques en bois conservées aux Pays-Bas et en Belgique’, in: A.R.A. Croiset van Uchelen (ed.), Hellinga Festschrift / Feestbundel / Mélanges (Amsterdam 1980), p. 302-16. Herziene versie van een deel van nr. 89.
100. ‘Waarom ik geen viool speel’, in: De Revisor 7 (1980), nr. 5, p. 79.
101. ‘European printing museums: 1: Lyons; 2: Munich’, in: Quaerendo 10 (1980), p. 155-7. Zie ook nr. 93 en 115.
102. ‘European printing museums: 3. Paris; 4: Brussels’, in: Quaerendo 10 (1980), p. 256-7. Zie ook nr. 113 en 98.
103. De Amsterdamse reconstructie (Amsterdam 1980; 8 pp.). Er zijn exx. met iets andere opmaak; oplage 250 exx.
104. Bedriegers en bedrogenen. Opstellen over het werk van Willem Frederik Hermans (Amsterdam 1980; 132 pp.). Bevat herziene versie van nr. 11, 12, 14, 26, 33, 42, 67, 79; digitaal op www.dbnl.org.
105. Korte en beknopte beschryving der hedendaagsche boekdrukkerye. Gildeproef van François Bohn te Haarlem in 1780. Met een nawoord van FJ (Amsterdam 1980; 16 pp.). Nawoord: herziene versie van nr. 84.
106. [Bijdragen aan Moderne encyclopedie van de wereldliteratuur, [2e herziene druk] (Haarlem-Antwerpen 1980-4). Ca. 50 lemmata (deels bewerkingen van lemmata uit de 1e druk), o.a. ‘bibliologie’, ‘boekhandel’, ‘Hermans, W.F.’ (de laatste herdrukt in De Nederlandse en Vlaamse auteurs, ed. G.J. van Bork & P.J. Verkruijsse, 1985; in herziene versie herdrukt in nr. 183), ‘nadruk’, ‘titel’.
107. [Recensie op H. de la Fontaine Verwey, Uit de wereld van het boek III], in: Open 13 (1981), p. 34-6.
108. [Recensie op Leon Voet, The Plantin Press, vol. 1], in Open 13 (1981), p. 267-9.
109. ‘Bij de tombe. Gedachten over het uitgeven van verzamelde werken’, in: Aan het werk. Nieuwe verhalen, gedichten, beschouwingen (Amsterdam 1981), p. 234-42.
110. ‘Private presses in the Netherlands’, in: Albion 5 (1981), p. 7-8.
111. ‘The Netherlands’, in: Printing historical society Bulletin 3 (May 1981), p. 10.
112. [Recensie op J.A. Gruys & C. de Wolf, Typographi & bibliopolae Neerlandica … thesaurus], in: Printing historical society Bulletin 4 (Sept. 1981), p. 6.
113. ‘Europese grafische musea 4 [= 3]: Parijs’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 13 (feb. 1981), p. 18. Zie ook nr. 102.
114. ‘Marginalen bij De Schoolmeester’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 13 (najaar 1981), p. 1.
115. ‘Europese grafische musea 3 [= 4]: München’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 14 (najaar 1981), p. 11. Zie ook nr. 101.
116. [Tekstverzorging van ‘Eer-gaaff … Broer Ianssen’], in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 14 (najaar 1981), p. 17.
117. ‘European printing museums: 5: Berne; 6: Basle’, in: Quaerendo 11 (1981), p. 69-71. Zie ook nr. 198.
118. ‘European printing museums: 7: Milan; 8: Parma’, in: Quaerendo 11 (1981), p. 165-6. Zie ook nr. 269; herziene versie van ‘Parma’ in nr. 361.
119. ‘European printing museums: 9: Mainz; 10: Antwerp’, in: Quaerendo 11 (1981), p. 230-2.
120. ‘European printing museums: 11: Würzburg; 12: Offenbach’, in: Quaerendo 11 (1981), p. 327-9. Zie ook nr. 255.
121. [Recensie op Claus W. Gerhardt e.a., Geschichte der Druckverfahren, T. 1-3], in: Quaerendo 11 (1981), p. 331-3.
122. [Recensie op Christiane Boghardt e.a., Die zeitgenössischen Drucke von Klopstocks Werken], in: Quaerendo 11 (1981), p. 334-6.
123. Cornelis Schook, Handboekje voor letterzetters, boekdrukkers en correctors, 1854 & 1860. Fotoherdruk voorzien van een inleiding en registers door FJ (Amsterdam- Maarssen 1981; 86 + 140 + 248 pp.]. De inleiding is een herziene versie van nr. 86.
124. ‘Eerste boekdrukker’, in: NRC Handelsblad 15 mei 1982. Ingezonden brief.
125. [Recensie op Leon Voet, The Plantin Press, vol. 2], in: Open 14 (1982), p. 72-3.
126. ‘The Netherlands’, in: Printing historical society Bulletin 6 (1982), p. 8-9.
127. ‘The smallest format reinstated’, in: Quaerendo 12 (1982), p. 80-1. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
128. ‘European printing museums: 13: Zd’ár; 14: Oxford’, in: Quaerendo 12 (1982), p. 239-40. Zie ook nr. 242.
129. ‘European printing museums: 15: Augsburg; 16: London’, in: Quaerendo 12 (1982), p. 316-7.
130. ‘Vorwort’, in: Christian Gottlob Täubel, Praktisches Handbuch der Buchdruckerkunst für Anfänger, 1791. Nachdruck herausgegeben von FJ & Walter Wilkes (Darmstadt 1982), p. [5-10].
131. Zetten en drukken in de achttiende eeuw. David Wardenaar’s Beschrijving der boekdrukkunst (1801). Tekstverzorging, inleiding en aantekeningen door FJ (Haarlem 1982; 612 pp.]. Ook verschenen als proefschrift Universiteit van Amsterdam; in herziene versie herdrukt in nr. 191.
132. Boeken maken in het klein (Enkhuizen 1982; 14 pp.). Herziene versie van nr. 80; oplage 45 exx.; herdrukt in nr. 161.
133. [Anoniem], Het verzuim der drukkers. Een kritiek uit 1775. Tekstverzorging en tekstverklaringen door FJ (Woubrugge 1982; 16 pp.]. Oplage 69 exx.
134. ‘Afscheid prof. Ovink’, in: Open 15 (1983), p. 90.
135. [Recensie op Leon Voet, The Plantin press, vol. 3-6], in: Open 15 (1983), p. 297-8.
136. [Recensie op J.J. Oversteegen, Voetstappen van WFH], in: Spektator 12 (1982-3), p. 480-1.
137. [Recensie op José Bouman, Nederlandse gelegenheidsgedichten voor 1700 in de Koninklijke Bibliotheek te ’s-Gravenhage], in: Spektator 12 (1982-3), p. 481-2.
138. [Recensie op P.J. Verkruijsse, Mattheus Smallegange (1624-1710) … Descriptieve bibliografie], in: Spektator 13 (1983-4), p. 212-3.
139. [Recensie op Zeevsche nachtegael … Ed. P.J. Meertens & P.J. Verkruijsse], in: Spektator 13 (1983-4), p. 304-5.
140. [Recensie op J.H. Leopold, Gedichten I. Ed. A.L. Sötemann & T.M. van Vliet], in: Spektator 13 (1983-4), p. 372-4.
141. ‘De chaos in de theorie van de editie van moderne auteurs in Nederland [1]’, in: De Revisor 10 (1983), nr. 3, p. 78-9.
142. ‘De chaos in de theorie van de editie 2’, in: De Revisor 10 (1983), nr. 5, p. 83-5.
143. ‘European printing museums: 17: Vienna; 18: London’, in: Quaerendo 13 (1983), p. 160-2.
144. [Recensie op Van nu en straks 1893-1901. Bloemlezing. Ed. Anne Marie Musschoot], in: Quaerendo 13 (1983), p. 241-2.
145. ‘A footnote on headlines’, in: Quaerendo 13 (1983), p. 287-91. In herziene vorm herdrukt in nr. 344.
146. [Recensie op Walter Wilkes, Die Entwicklung der eisernen Buchdruckerpresse], in: Quaerendo 13 (1983), p. 299-300.
147. ‘Vorwort’, in: E. Wilh. Gottl. Kircher, Anweisung in der Buchdruckerkunst, 1793. Nachdruck herausgegeben von Martin Boghardt, FJ & Walter Wilkes (Darmstadt 1983), p. [5-10].
148. Johan van Nyenborgh, Boeck-druckerije. Bezorgd door FJ (Amsterdam 1983; 14 pp.]. Oplage 90 exx.
149. Over De donkere kamer van Damokles. 3e oplaag (herzien) (Amsterdam 1983; 88 p.]. Herziene versie van nr. 88; digitaal op www.dbnl.org.
150. Scheppend nihilisme. Interviews met Willem Frederik Hermans. Samengesteld en ingeleid door FJ. 3e, uitgebreide druk (Amsterdam 1983; 392 pp.]. Herziene versie van nr. 96; digitaal op www. dbnl.org.
151. ‘De verbaasde lezer’, in: Literatuur 1 (1984), p. 46-7. Recensie op W.H.M. Smulders, De literaire misleiding in De donkere kamer van Damokles.
152. ‘Discussiestof’, in: Literatuur 1 (1984), p. 171-2. Recensie op A. Kets-Vree, Woord voor woord.
153. ‘Boekenmaken [1]’, in: Optima 2 (1984), p. 64-6. Recensie op Herbert Spencer, Pioniers van de moderne typografie; Joop Schafthuizen, Album Gerard Reve.
154. ‘Boekenmaken [2]’, in: Optima 2 (1984), p. 145-9. Recensies op J.J. Slauerhoff, Het lente-eiland, Het verboden rijk, De opstand van Guadalajara. Ed. K. Lekkerkerker; Fons van der Linden, Over letters en schrift en de beginselen van het schrijven.
155. ’Boekenmaken [3]’, in: Optima 2 (1984), p. 290-5. Recensie op Boudewijn Büch, Bibliotheken; Hendrik de Haas, De boekbinder; Charles Jongejans, ’45 ’80 Typografisch Nederland; De toekomst van het boek. Ed. Hans Adriaansens & Hugo Verdaasdonk.
156. ‘Eine indirekte Bestätigung von Moxons Blaeu-Presse’, in: Buchhandelsgeschichte 1984, p. 16-9. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
157. [Recensie op H.C. van Bemmel, Bibliografie van de werken van Jan Hermans Krul, II], in: Spektator 14 (1984-5), p. 234-6.
158. ‘European printing museums: 19: Stockholm; 20: Ozier-la-Ferrière’, in: Quaerendo 14 (1984), p. 305-6.
159. ‘Vorwort’, in: Christian Friedrich Gessner, Der in der Buchdruckerei wohlunterrichtete Lehrjunge, 1743. Nachdruck herausgegeben von Martin Boghardt, FJ & Walter Wilkes (Darmstadt 1984), p. [5-16].
160. Zethaak en pen. Boekdrukkers en schrijvers, schrijvende boekdrukkers, drukkende schrijvers (Nijmegen 1984; 32 pp.). In herziene versie herdrukt in nr. 342.
161. Boeken maken in het klein. 3e uitgave (Enkhuizen 1984; 18 pp.]. Herziene versie van nr. 132.
162. ‘Boekenmaken [4]’, in: Optima 3 (1985), p. 157-63. Recensie op Tussen schrijver en lezer; Opvattingen over typografie; Foto in vorm; Bob Malmberg, Kijk! Letters!.
163. ‘Alcohol in de drukkerij’, in: Optima 3 (1985), p. 92-8. In herziene versie herdrukt in 377.
164. ‘Even stil staan bij Hermans’, in: Literatuur 2 (1985), p. 168-70. Recensie op Michel Dupuis, Hermans’ dynamiek.
165. (in samenwerking met Freddy de Vree), ‘Vraaggesprek met W.F. Hermans’, in: BZZLLETIN 13 (1985), nr. 126, p. 2-11.
166. ‘Bibliografie van de werken van Willem Frederik Hermans’, in: BZZLLETIN 13 (1985), nr. 126, p. 26-28. Digitaal op www.dbnl.org.
167. ‘Schrijven als een fototoestel? Willem Frederik Hermans en de fotografie’, in: BZZLLETIN 13 (1985), p. 45-8. In herziene versie herdrukt in nr. 187.
168. [Recensie op Stanley Morison, Selected essays on the history of letter-forms in manuscript and print], in: Quaerendo 15 (1985), p. 69-70.
169. ‘European printing museums: 21: Odense; 22: Rome’, in: Quaerendo 15 (1985), p. 150-2.
170. ‘A note on loose sheet copies folded in half’, in: Quaerendo 15 (1985), p. 179-86. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
171. [Dankwoord bij de uitreiking van de Menno Hertzbergerprijs], in: De Boekenwereld 2 (1985), p. 106-7.
172. [Fragment uit een brief], in: The Explorer nr. 3 (dec. 1985), p. 5.
173. ‘Ad fontes’, in: De klassieke erfenis der Rozenkruisers (Amsterdam 1985), p. 1-3.
174. ‘Bibliothek J.R. Ritman, Amsterdam’, in: Wolfenbütteler Barock-Nachrichten 13 (1986), p. 114-6.
175. ‘Boekenmaken [5]’, in: Optima 4 (1986), p. 257-65. Recensie op Hans Fürstner, Geschichte des niederländischen Buchhandels; P. Schneiders, Papieren geheugen; Robert Darnton, De literaire onderwereld tijdens het Ancien Régime; P.J. Buijnsters, Het verzamelen van boeken; Gert Hekkert e.a., Het grafische productieproces; Alwin van Steijn, De kneep; Ken Garland, Grafisch woordenboek; Johan H. van Eikeren, Over boekverzorging. 2e druk.
176. ‘Boekenmaken [6]’, in: Optima 4 (1986), p. 449-55. Recensie op Huib van Krimpen, Boek over het maken van boeken; idem, Een boek is pas een boek als het een boek is; Julian Symons, A.J.A. Symons: his life and speculations.
177. ‘Böhme’s Wercken (1682): its editor, its publisher, its printer’, in: Quaerendo 16 (1986), p. 137-141. In herziene versie herdrukt in 344; Duitse bewerking in nr. 374.
178. ‘European printing museums: 23: Leipzig; 24: The Netherlands’, in: Quaerendo 16 (1986), p. 142-5. Zie ook nr. 222.
179. ‘Some notes on setting by formes’, in: Quaerendo 16 (1986), p. 191-7. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
180. [Recensie op Pierre Cuchet, Etudes sur les machines à composer et l’esthétique du livre], in: Quaerendo 16 (1986), p. 310-1.
181. [Recensie op Claus W. Gerhardt, Drucken in Geschichte und Gegenwart], in: Quaerendo 16 (1986), p. 311.
182. [Recensie op International directory of antiquarian booksellers], in: Quaerendo 16 (1986), p. 312.
183. ‘Willem Frederik Hermans’, in: ’t Is vol van schatten hier, dl. 2 (Amsterdam-’s-Gravenhage 1986), p. 101-4. Herziene versie van bijdrage aan nr. 106; herziene versie i.s.m. Willem Otterspeer digitaal op www.dbnl.org en op www.willemfrederikhermans.nl/biografie.phb.
184. ‘Woord vooraf’, in: F. van Lamoen, Abraham Willemsz van Beyerland (Amsteram 1986), p. 3.
185. ‘Vorwort’, in: C. Gilly, Johann Valentin Andreae 1586-1986. Die Manifeste der Rosenkreuzerbruderschaft (Amsterdam 1986), p. 5-7. 2e druk 1987.
186. ‘Voorwoord’, in: F. van Lamoen, De hermetische gnosis (Amsterdam 1986), p. 5-6. 2e druk 1990; Engelse vertaling: The hermetic gnosis (1988), Franse vertaling: La gnose hermétique (1991).
187. ‘Schrijven als een fototoestel? Willem Frederik Hermans en de fotografie’, in: Willem Frederik Hermans, Koningin Eenoog (Amsterdam 1986), p. [145-50]. Herziene versie van nr. 167; digitaal op www.dbnl.org. Herdrukt als zelfstandige publicatie: Schrijven als een fototoestel? Willem Frederik Hermans en de fotografie (Schiedam 2014; 12 p.), en in Willem Frederik Hermans, Volledige werken, deel 18 (Amsterdam 2019), p. 361-368.
188. [Recensie op Koen Vermeiren, Willem Frederik Hermans en Ludwig Wittgenstein], in: Spektator 16 (1986-7), p. 309-10.
189. [Recensie op G.F.H. Raat, De vervalste wereld van Willem Frederik Hermans], in: Spektator 16 (1986-7), p. 310-1.
190. (in samenwerking met José Bouman), De boekdrukkerij. Johan Coenraad Zweijgardt’s Beknopte beschrijving … boekdrukkunst (1822). Bezorgd door FJ & José Bouman (Haarlem 1986; 222 pp.).
191. Zetten en drukken in de achttiende eeuw. David Wardenaar’s Beschrijving der boekdrukkunst (1801). 2e druk, met correcties. Tekstverzorging, inleiding en aantekeningen door FJ (Haarlem 1986; 612 pp.]. Herziene versie van nr. 131. Digitaal: http://hdl.handle.net/11245/2.153982.
192. ‘Martin-Dominique Fertel’, in: The Library 6th series, 9 (1987), p. 53-55.
193. ‘Twee opmerkingen’, in: Documentaal 16 (1987), p. 3-4.
194. ‘Der Beginn der Industrialisierung der Technik der Buchherstellung in Holland’, in: Archiv für Geschichte des Buchwesens 29 (1987), p. 316-23.
195. ‘Boekenmaken [7]’, in: Optima 5 (1987), p. 215-9. Recensie op Ine Soepnel, Festina lente. Aldus Manutius drukker/uitgever; Dick Dooijes, Boektypografische verkenningen; D. Grosheide e.a., Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht, dl. 1.
196. ‘Boekenmaken [8]’, in: Optima 5 (1987), p. 364-7. Recensie op Abe Kuipers, A. van der Veen Oomkens. Een Groninger lettergieterij in de negentiende eeuw. Herziene versie herdrukt in nr. 332.
197. ‘In memoriam G.W. Ovink’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 16 (winter 1987), p. 11-12.
198. ‘Europese grafische musea (5): Bern’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 16 (winter 1987), p. 18. Zie ook nr. 117.
199. ‘Activiteiten in Beilen’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 16 (winter 1987), p. 38.
200. ‘Een bijzondere uitgave’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 16 (winter 1987), p. 40. Recensie op Willem Frederik Hermans, Bijzondere tekens (roofdruk).
201. ‘Introduction’, in: Choix des sources de l’ésotérisme occidental (Amsterdam 1987), p. 5-7.
202. [Bijdragen aan Lexikon des gesamten Buchwesens. 2. völlig neubearbeitete Auflage (Stuttgart 1987-2016), ca. 40 lemmata, o.a. ‘Amsterdam’, ‘Blaeu’, ‘Coster, Laurens Janszoon’, ‘Moretus’, ‘Plantin, Christoffel’].
203. ‘In de keuken van een boekhistoricus’, in: Laurens Jansz. Costerprijs 1986. Verleend aan Prof. mr. H. de la Fontaine Verwey (Haarlem 1987 (= 1988), p. 50-66. Herziene versie herdrukt in nr. 377.
204. ‘L’emploi des manuels d’imprimerie par les bibliologues’, in: Trasmissione dei testi a stampa nel periodo moderno, vol. 2. Ed. Giovanni Crapulli (Roma 1987 [= 1988]), p. 33-42. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
205. ‘Van kopij naar gedrukt boek’, in: Dokumentaal 17 (1988), p. 71. Recensie op Trasmissione dei testi a stampa nel periode moderno, vol. 2, ed. Giovanni Crapulli.
206. ‘Onmacht en almacht’, in: Literatuur 5 (1988), p. 253-4. Recensie op Ineke Bulte, Het laatste woord heeft het eerste. Over een verhalenbundel van W.F. Hermans; Huug Kaleis, De God Denkbaar verklaard. Essays over W.F. Hermans.
207. [Recensie op J.B. Alblas, Johannes Boekholt (1653-1693)], in: Quaerendo 18 (1988), p. 152-4.
208. [Recensie op B. van Selm, Een menighte treffelijcke boecken], in: Quaerendo 18 (1988), p. 235-7.
209. ‘Eco’s bibliotheek’, in: Optima 6 (1988), p. 269-73.
210. ‘Ploos van Amstels Beschrijving der letter-gietery’, in: Liber amicorum H.D.L. Vervliet. Ed. J. van Borm & L. Simons (Kapellen 1988), p. 255-69. Engelse bewerking in nr. 226.
211. ‘Vorwort’, in: Das Erbe des Christian Rosenkreuz (Amsterdam 1988), p. 9-11.
212. ‘Préface’, in: H.M.E. de Jong, Les symboles spirituels de l’alchimie (Amsterdam 1988), p. 6-7.
213. ‘Dutch translations of the Corpus Hermeticum’, in: Theatrum orbis librorum. Liber amicorum presented to Nico Israel. Ed. Ton Croiset van Uchelen e.a. (Utrecht 1989), p. 230-41. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
214. ‘Europese grafische musea (6): West-Berlijn’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 17 (lente 1989), p. 33-4.
215. ‘Gill over typografie’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 17 (lente 1989), p. 48-9. Recensie op Eric Gill, Een verhandeling over typografie; in herziene versie herdrukt in nr. 377.
216. ‘Préface’, in: François Secret, Kabbale et philosophie hermétique (Amsterdam 1989), p. 5. Nederlandse vertaling: Kabbala en hermetische filosofie (1990).
217. Auteur en drukker in de geschiedenis van de typografische vormgeving (Amsterdam 1989; 48 pp.]. Inaugurele Rede Universiteit van Amsterdam; Engelse bewerking in nr. 231.
218. ‘Hermans’ eerste roman’, in: Literatuur 7 (1990), p. 118-9. Recensie op Over Conserve. Ed. Kees de Bakker.
219. ‘Schrijfmachines’, in: Literatuur 7 (1990), p. 257. Recensie op Willem Frederik Hermans, De schrijfmachine mijmert gekkepraat.
220. ‘Hermans en het realisme’, in: Literatuur 7 (1990), p. 391-2. Recensie op Verboden toegang. Essays over het werk van Willem Frederik Hermans. Ed. Wilbert Smulders.
221. ‘Collecting incunabula in the Bibliotheca Philosophica Hermetica’, in: Margaret Lane Ford, Christ, Plato, Hermes Trismegistus, vol. 1 (Amsterdam 1990), p. 8-9.
222. ‘Europese grafische musea (7): Leipzig’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 18 (lente 1990), p. 16-7. Zie ook nr. 178.
223. ‘Meer dan ornament’, in: Folia 23 nov. 1990, p. 12. Recensie op Jan van Krimpen, Over het ontwerpen en bedenken van drukletters.
224. ‘Voorwoord’, in: Corpus Hermeticum. Ingeleid, vertaald en toegelicht door R. van den Broek & G. Quispel (Amsterdam 1990), p. 9-11. 2e druk 1990, 3e druk 1991, 4e druk 1996, 5e druk 2003.
225. ‘Voorwoord’, in: F. van Lamoen, Hermes Trismegistus pater philosophorum. Tekstgeschiedenis van het Corpus Hermeticum (Amsterdam 1990), p. x-xii. 2e druk 1991.
226. ‘Ploos van Amstel’s description of type founding’, in: Quaerendo 20 (1990), p. 96-110. Herziene versie van nr. 210; zie ook nr. 270 en 274; in herziene versie herdrukt in nr. 344.
227. ‘Leuke dingen’, in: Literatuur 8 (1991), p. 69-70. Recensie op Willem Gerard Glaudemans, De mythe van het tweede hoofd. De literatuuropvattingen van W.F. Hermans 1945-1964.
228. ‘Leven met Wittgenstein’, in: Literatuur 8 (1991), p. 273-4. Recensie op Willem Frederik Hermans, Wittgenstein.
229. ‘Europese grafische musea (8): Zutphen’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 19 (lente 1991), p. 18-9.
230. [In memoriam Bert van Selm], in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 19 (lente 1991), p. 39.
231. ‘Author and printer in the history of typographical design’, in: Quaerendo 21 (1991), p. 11-37. Herziene versie van nr. 217; Russische vertaling in Knizhnoye delo 1999, p. 39-48; in herziene versie herdrukt in nr. 344.
232. ‘De geur van hoger weten’, in: Vrij Nederland 15 juni 1991, p. 111. Recensie op Reading rooms. Ed. Susan Allen Toth & John Coughlan.
233. ‘Voorwoord’, in: Venetië, stad van de drukkunst. Pronkstukken uit de vijftiende en zestiende eeuw in Nederlands bezit. Ed. Johannes Offerhaus & Rigo Starink (Amsterdam 1991), p. 5-7.
234. Willem Frederik Hermans, Gitaarvissen en banjoklokken. Samengesteld en typografisch vormgegeven door FJ (Amsterdam 1991).
235. ‘The Dutch Republic and book history: some desiderata’, in: Le magasin de l’univers. The Dutch Republic as the centre of the European book trade. Ed. C. berkvens-Stevelinck e.a. (Leiden etc. 1992), p. 1-9.
236. ‘Typografenvaandels’, in: Leeslint 2 (1992), nr. 1, p. 1-3.
237. ‘Leven in letters’, in: Vrij Nederland 25 april 1992, p. 58-59. Recensie op Leven in letters. Over Jan Vermeulen. Met tekst van Jan Wolkers e.a.
238. ‘De Troonrede op ritselvrij papier’, in: Vrij Nederland 25 april 1992, p. 89. Recensie op K.F. Treebus, Vormwijzer.
239. ‘Regels voor het ambacht, niet voor de kunst’, in: Vrij Nederland 6 juni 1992, p. 70. Recensie op Albert Kapr, 101 stellingen over de vorm van het boek.
240. (in samenwerking met José Bouman), ‘Champ fleury revisited: bronnen van Tory opnieuw beschouwd’, in: For Bob de Graaf. Antiquarian bookseller-publisher-bibliographer. Ed. Anton Gerits (Amsterdam 1992), p. 89-100. Engelse bewerking in nr. 292.
241. ‘Dr. Frans A. Janssen’, in: Professoren A/Z. Over onderwijs en onderzoek in 1991. Ed. Jos Dohmen (Amsterdam 1992), p. 347-9.
242. ‘Europese grafische musea (9): Z’dár’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 20 (lente 1992), p. 29-30. Zie ook nr. 128.
243. ‘Voorwoord’, in: Nederlandse boeken - slachtoffers van de oorlog. Ed. M.F. Pronina (Moskou 1992), p. 5-6. Er is ook een Russische uitgave, 1992.
244. [Recensie op Multatuli, Max Havelaar. Ed. A. Kets-Vree], in: Spektator 21 (1992), p. 356-59.
245. ‘Een boekhistoricus nieuwe stijl’, in: Vrij Nederland 2 jan. 1993), p. 87. Recensie op Bert van Selm, Inzichten en vergezichten. Zes beschouwingen over het onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse boekhandel.
246. ‘Geen aanplakbiljetten voor Tollens’, in: Vrij Nederland 20 mrt. 1993, p. 87. Recensie op B.P.M. Dongelmans, Johannes Immerzeel Junior 1776-1841.
247. ‘Bij de opening van een bibliofiel hart’, in: Vrij Nederland 8 mei 1993, p. 85. Recensie op The bibliophile and scholarly library of the late J.B.W. Polak (veilingcatalogus).
248. ‘Tussen Hollandse Mediaeval en Nieuwe Zakelijkheid’, in: Vrij Nederland 19 juni 1993, p. 81. Recensie op W.L. & J. Brusse’s Uitgeversmaatschappij 1903-1965. Ed. S. van Faassen e.a.
249. ‘Niet het woord maar het beeld’, in: Vrij Nederland 10 juli 1993, p. 76. Recensie op De Gids & typografie.
250. ‘Beursberichten’, in: Vrij Nederland 24 juli 1993, p. 77. Recensie op Modern first editions. Their value to collectors. Ed. Joseph Connolly.
251. ‘Ampersand’, in: Vrij Nederland 31 juli 1993, p. 77. Recensie op Jan Tschichold e.a., Vormveranderingen van het &-teken.
252. ‘20 maart 1952: Het proces rond W.F. Hermans’ roman Ik heb altijd gelijk’, in: Nederlandse literatuur, een geschiedenis. Ed. M.A. Schenkeveld-Van der Dussen (Groningen 1993), p. 728-31.
253. ‘The Bibliotheca Philosophica Hermetica’, in: Carlos Gilly, 500 years of gnosis in Europe (Amsterdam 1993), p. 67-8. Tekst ook in het Russisch.
254. ‘Paracelsusausgaben’, in: Carlos Gilly, Paracelsus in der Bibliotheca Philosophica Hermetica Amsterdam (Amsterdam 1993), p. 4-6.
255. ‘Europese grafische musea (10): Würzburg’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 21 (lente 1993), p. 15-7. Zie ook nr. 120.
256. ‘Tautologieën’, in: Literatuur 10 (1993), p. 305. Recensie op Baudoin Yans, De God Bedrogen Bedrogen de God. Een speurtocht door W.F. Hermans’ filosofisch universum.
257. [Recensie op Johan de Zoete & Martien Versteeg, Koppermaandagprenten], in: Quaerendo 23 (1993), p. 141-2.
258. [Recensie op P.J. Buijnsters, Het verzamelen van boeken], in: Quaerendo 23 (1993), p. 223-4.
259. ‘Gutenbergbijbel’, in: NRC Handelsblad 28 dec. 1993). Ingezonden brief.
260. ‘Zwavelzuur en regendruppels. Het schrijverschap van Willem Frederik Hermans’, in: Willem Frederik Hermans. Boekenweek 1993 (Amsterdam 1993), p. 3-17.
261. Genomineerd voor de Best Verzorgde Boeken van het jaar 1512 (Amsterdam 1993; 40 pp.). Engelse bewerking in nr. 271.
262. ‘Meester in klein formaat’, in: Vrij Nederland 22 jan. 1994), p. 71. Recensie op H. de la Fontaine Verwey, De verdwenen antiquaar.
263. ‘Oranjebibliotheek’, in: Vrij Nederland 12 febr. 1994, p. 76. Recensie op The seventeenth-century Orange-Nassau library. Ed. A.D. Renting & J.T.C. Renting-Kuijpers.
264. ‘“Ik kan dit onmogelijk toelaten”’, in: Vrij Nederland 28 mei 1994, p. 89. Recensie op Zilvertype corps 15. Briefwisseling tussen J.F. van Royen en S.H. de Roos over het ontwerp van de Zilvertype.
265. ‘Bibliofiel jaarboek’, in: Vrij Nederland 25 juni 1994, p. 75. Recensie op Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 1993.
266. ‘Nijhoff in drie delen’, in: Literatuur 11 (1994), p. 115-6. Recensie op M. Nijhoff, Gedichten. Ed. W.J. van den Akker & G.J. Dorleijn.
267. ‘Gutenbergs computer’, in: Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 1 (1994), p. 209-16. Recensie op Michael Giesecke, Der Buchdruck in der frühen Neuzeit. Engelse bewerking in nr. 286.
268. ‘Symbols, authors, publishers and engravers’, in: Adam McLean, The silent language. The symbols of hermetic philosophy (Amsterdam 1994), p. 7-9.
269. ‘Europese grafische musea (11): Parma’, in: Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 22 (herfst 1994), p. 22-3. Zie ook nr. 118.
270. ‘Ploos van Amstel’s manual and Fleischman: an addendum’, in: Quaerendo 24 (1994), p. 136-7. Zie ook nr. 226; in herziene versie herdrukt in nr. 274.
271. ‘Nominated for the “Best Book Designs” of the year 1512’, in: Quaerendo 24 (1994), p. 181-205. Herziene versie van nr. 261; in herziene versie herdrukt in nr. 344.
272. [Recensie op Hans-Jürgen Imiela & Claus W. Gerhardt, Geschichte der Druckverfahren, T. 4], in: Quaerendo 24 (1994), p. 224-5.
273. [Recensie op The Enschedé type specimens of 1768 and 1773. Ed. John A. Lane], in: Quaerendo 24 (1994), p. 307-9. In herziene versie herdrukt in nr. 377; Engelse bewerking in nr. 419.
274. Fleischman on punchcutting. Ed. FJ (Aartswoud 1994; 62 pp.]. Zie ook nr. 226.
275. ‘Comenius en het boek’, in: De Boekenwereld 11 (1995), p. 161-5. In herziene vorm herdrukt in nr. 316.
276. ‘De spiegel van een brein’, in: Vrij Nederland 17 juni 1995, p. 113. Recensie op The library of Sir Karl Popper (veilingcatalogus). In herziene versie herdrukt in nr. 377.
277. ‘Proeven van letteren’, in: Vrij Nederland 24 juni 1995), p. 77. Recensie op Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 1994.
278. ‘Schrijverslectuur’, in: Vrij Nederland 15 juli 1995, p. 77. Recensie op Bladeren en lezen in groot verband. Pierre Kemp en de wereld van het boek. Ed. Wiel Kusters & Harry G.M. Prick.
279. ‘Adieu esthetica’, in: Vrij Nederland 19 aug. 1995, p. 79. Recensie op Adieu esthetica & mooie pagina’s. J. van Krimpen en het ‘schone boek’.
280. ‘Christopher Wren’s Trinity Library’, in: Vrij Nederland 26 aug. 1995, p. 72. Recensie op The making of the Wren Library. Ed. David McKitterick.
281. ‘De bibliotheek van dé Maatschappij’, in: Vrij Nederland 16 dec. 1995, p. 91. Recensie op Dierbaar magazijn. De bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse letterkunde. Ed. B. Dongelmans e.a.
282. ‘Vorwort’, in: Carlos Gilly, Cimelia Rhodostaurotica. Die Rosenkreuzer im Spiegel der zwischen 1610 und 1660 entstandenen Handschriften und Drucke (Amsterdam 1995), p. XIX-XX. 2e druk 1995.
283. ‘Een Nederlands handboek editiewetenschap’, in: Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde 111 (1995), p. 245-51. Recensie op Marita Mathijsen, Naar de letter. Handboek editiewetenschap.
284. ‘Ad fontes. Over de Bibliotheca Philosophica Hermetica’, in: Laurens Jansz Costerprijs 1995. Verleend aan Joost R. Ritman (Haarlem 1995), p. 21-49. Herdrukt in Prana nr. 124 (april/mei 2001), p. 17-33. Engelse bewerking in 304.
285. ‘Layout as means of identification?’, in: Quaerendo 25 (1995), p. 46-58. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
286. ‘Gutenberg’s computer’, in: Quaerendo 25 (1995), p. 229-36. Recensie op Michael Giesecke, Der Buchdruck in der frühen Neuzeit. Herziene versie van nr. 267.
287. ‘Ook de uitvinding van de fiets heeft het boek niet verdrongen’, in: Het boek blijft niet blijft het boek. Ed. Piet van Engelen (Den Bosch 1995), p. 22-3.
288. ‘Voorwoord’, in: Asclepius. De volomen openbaring van Hermes Trismegistus. Ingeleid, vertaald en toegelicht door G. Quispel (Amsterdam 1996), p. 15-6.
289. [Russisch:] ‘Inleidend woord’, in: [Russisch:] Novikov en de Russische Vrijmetselarij. Ed. A.G. Petrov (Moskou 1996), p. 3-4.
290. ‘Normatief’, in: Vrij Nederland 29 juni 1996, p. 75. Recensie op Stanley Morison, First principles of typography; Peter Davidson, The vocal forest. In herziene versie herdrukt in nr. 377.
291. ‘Zelf drukken’, in: Vrij Nederland 10 aug. 1996, p. 77. Recensie op Marieke van Delft & Kees Thomassen, Bibliografie van marginale uitgaven 1981-1994.
292. (in samenwerking met José Bouman), ‘Champ fleury revisited: some of Tory’s sources reconsidered’, in: Quaerendo 26 (1996), p. 37-51. Herziene versie van nr. 240; herziene versie herdrukt in nr. 344.
293. ‘Te veel boekhistorische publicaties?’, in: Van pen tot lezer. 31 opstellen over boek en schrift aangeboden aan Ernst Braches. Ed. Ton Croiset van Uchelen & Hannie van Goinga (Amsterdam 1996), p. 171-6.
294. ‘Het oudste praktische handboek voor de antiquaar’, in: De Boekenwereld 12 (1995-6), p. 223-7. Engelse bewerking in nr. 308.
295. [Recensie op De techniek van de Nederlandse boekillustratie in de 19e eeuw], in: De Boekenwereld 13 (1996-7), p. 31-2.
296. ‘De Gutenberg-bijbel in Moskou’, in: De Boekenwereld 13 (1996-7), p. 62-6. In herziene versie herdrukt in nr. 377.
297. Drukken in de ijzeren eeuw (Leiden [1996]; 8 pp.). Onderdeel van het voorgenomen boek Aspecten van de geschiedenis van het Nederlandse boek.
298. Dit bevat: Een brief aan de drukker; een korte inleiding tot de historische typografische vormgeving (Leiden 1996; 4 pp.]
299. (in samenwerking met Rob Delvigne), Schrijven is verbluffen. Bibliografie van de verspreide publicaties van Willem Frederik Hermans (Amsterdam 1996; 220 pp.]. Herziene versie van nr. 18; opnieuw herziene versie (2005) digitaal op www.dbnl.org. en www.willemfrederikhermans.nl/tekst/jans037schr01-01-0007.htm.
300. ‘Niet boeken maken je geleerd maar de studie’, in: Dagafschrift. 365 jaar Universiteit van Amsterdam (Amsterdam 1997), p. 212.
301. ‘Baudin speaks’, in: Quaerendo 27 (1997), p. 72-3. Recensie op Fernand Baudin, L’Effet Gutenberg.
302. ‘Steinberg’, in: Quaerendo 27 (1997), p. 73. Recensie op S.H. Steinberg, Five hundred years of printing. Ed. Jon Trevit.
303. [Recensie op The Manuel typographique of Pierre-Simon Fournier le jeune. Ed. James Mosley], in: Quaerendo 27 (1997), p. 227-8.
304. ‘Ad fontes. On the Bibliotheca Philosophica Hermetica’, in: Quaerendo 27 (1997), p. 251-79. Herziene versie van nr. 284; in herziene versie herdrukt in nr. 344; digitaal op www.ritmanlibrary.nl.
305. ‘Grafische musea (12): Beijing’, in: Hollandse hoogte / Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 23-4 (zomer 1997), p. 51-4.
306. ‘Europese grafische musea (13): Milaan’, in: Hollandse hoogte / Stichting Drukwerk in de marge Bulletin 23-4 (zomer 1997), p. 55-6. Zie ook nr. 118.
307. ‘Literaire reeksen’, in: Literatuur 14 (1997), p. 392-3. Recensie op Lisa Kuitert, Het uiterlijk behang. Reeksen in de Nederlandse literatuur 1945-1996.
308. ‘The oldest practical manual for the antiquarian bookseller’, in: Bulletin du bibliophile 1997, p. 367-74. Herziene versie van nr. 294; in herziene versie herdrukt in nr. 344.
309. ‘Typografie’, in: NRC Handelsblad 20 nov. 1997. Ingezonden brief.
310. (in samenwerking met José Bouman & Cis van Heertum), Bibliotheca Philosophica Hermetica. J.R. Ritman Library Amsterdam ([Den Haag] 1997; 70 pp.). Uitgave voor de Association internationale de bibliophilie: Congrès 1997 Pays-Bas.
311. (in samenwerking met Ruud M. Bouthoorn), ‘Vesalius exemplarisch: een auteur schrijft zijn uitgever’, in: De Boekenwereld 14 (1997-8), p. 218-30. In herziene versie herdrukt in nr. 377.
312. ‘Das Buchdruckerhandbuch von Bertrand-Quinquet als Quelle für die Kulturgeschichte’, in: Gutenberg-Jahrbuch 73 (1998), p. 222-30. Franse bewerking in nr. 314.
313. Didot versus Bodoni (Lugduni Batavorum [Leiden] 1998; 8 pp.). In herziene versie herdrukt in nr. 400.
314. ‘Bertrand-Quinquet, propagandiste de Didot’, in: Quaerendo 29 (1999), p. 3-40. Herziene versie van mr. 312; in herziene vorm herdrukt in nr. 344.
315. [Recensie op Ingrid Weekhout, Boekcensuur in de Noordelijke Nederlanden], in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 22 (1999), p. 44-5.
316. ‘Comenius and books’, in: Studia comeniana et historica 29 (1999), p. 48-55. Herziene versie van nr. 275.
317. ‘De typografische vormgeving van de “Poliphilus”’, in: Incontri 14 (1999), p. 59-74. Herziene versie herdrukt in nr. 323.
318. ‘Introduction’, in: Sebastiano Gentile & Carlos Gilly, Marsilio Ficino e il ritorno di Ermete Trismegisto / Marsilio Ficino and the return of Hermes Trismegistus (Firenze 1999), p. 12. 2e druk 2001.
319. De nieuwe corrector. Een correctiehandleiding uit 1819 besproken door FJ (Leiden 1999; 10 pp.).
320. ‘Stevig voedsel’, in: Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 7 (2000), p. 187-97. Recensie op Paul Valkema Blouw, Typographia Batava 1541-1600.
321. ‘The first English and the first Dutch printer’s manual: a comparison’, in: Quaerendo 30 (2000), p. 154-63. In herziene versie herdrukt in nr. 344.
322. [Recensie op Henri-Jean Martin, Mise en page et mise en texte du livre français], in: De Boekenwereld 17 (2000-1), p. 85-7.
323. ‘De typografische vormgeving van Francesco Colonna’s Hypnerotomachia Poliphili, Venetië, 1499’, in: Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 1999, p. 25-44. Herziene versie van nr. 317; Engelse bewerking in nr. 344.
324. (in samenwerking met Sonja van Stek), Het bibliografisch universum van Willem Frederik Hermans. Bibliografie van de afzonderlijk verschenen werken (Amsterdam-Den Haag 2000; 296 pp.]. Herziene versie (met aanvullingen en correcties van Peter Kegel en Anne-Marie van der Poel, 2005) digitaal op www.dbnl.org. en op www.willemfrederikhermans.nl/tekst/jans037bibl01-01/.
325. ‘Ambachtelijk drukken. De techniek van zetten en drukken vóór het midden van de negentiende eeuw’, in: Loodvrij en digitaal. Visies op innovatie in grafische communicatie. Ed. Joan Hemels & Henk Demoet (Alphen aan de Rijn 2001), p. 109-16.
325a. ‘Waarom reizen? Op reis met Willem Frederik Hermans’, in: Apollo in Brasserie Lipp. Bespiegelingen over Willem Frederik Hermans (Amsterdam 2001), p. 77-81.
326. ‘De boekencollectie van Thysius’, in: Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 9 (2001 = 2002), p. 103-16. Engelse bewerking in nr. 344.
327. ‘The hermetic galaxy’, in: Magia, alchimia, scienza dal ’400 al ’700 / Magic, alchemy and science 15th-18th centuries. Ed. Carlos Gilly & Cis van Heertum (Firenze 2002), p. 23-6. Tekst ook in het Italiaans; 2e druk 2005.
328. [In memoriam Nico Israel], in: De Boekenwereld 18 (2001-2), p. 268-70.
329. ‘De gildeproef van Levinus Moens: een reactie’, in: De Boekenwereld 18 (2001-2), p. 287.
330. [Vesalius, Fabrica], in: The Grolier Club Iter Veneticum. Ed. Jean Stephenson & Kit Currie (New York 2001), p. 85-86.
331. ‘Reconstructions of the common press: aims and results’, in: Quaerendo 32 (2002), p. 175-98. Herziene versie van een deel van nr. 89; Duitse vertaling in nr. 357; in herziene versie herdrukt in nr. 344.
332. Jubileumboeken van grafische bedrijven (Etten-Leur 2002; 6 pp.]. Herziene versie van nr. 196.
333. ‘Te veel lettertypen?’, in: Nieuwe letters (Woudrichem 2003), p. 21-8. Herdrukt in nr. 382.
334. ‘De eerste encyclopedie van het boekwezen: Peignots Dictionnaire raisonné de bibliologie uit 1802’, in: Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 10 (2002 = 2003), p. 21-35. Engelse bewerking in nr. 359.
335. [Vier bijdragen], in: Bibliopolis. Geschiedenis van het gedrukte boek in Nederland. Ed. Marieke van Delft & Clemens de Wolf (Zwolle-Den Haag 2003), p. 60, 123, 125-7, 175-8. Engelse vertaling: Bibliolopis. History of the printed book in the Netherlands (2003). Herziene versie digitaal op www.bibliopolis.nl (2010).
336. Verleden en toekomst van het gedrukte boek. Tiele-lezing 2003 (Zutphen-Den Haag 2003; 26 pp.]. In herziene versie herdrukt in nr. 377.
337. ‘Koningin Eenoog in de bibliotheek’, in: Hier groeien boeken uit de grond / Books grow out of the ground here. Nederlandse bibliotheken en bibliothecarissen gefotografeerd door Candida Höfer & Bert Nienhuis. Ed. Els Barents & Saskia Asser (Amsterdam 2004), p. 11-22. Tekst ook in het Engels; in herziene versie herdrukt in nr. 377.
338. [Recensie op Anja Wolkenhauer, Zu schwer für Apoll. Die Antike in humanitischen Druckerzeichen des 16. Jahrhunderts], in: Quaerendo 34 (2004), p. 154-6.
339. (in samenwerking met José Bouman), ‘Van rood, wit en Blaeu. De weduwe Moretus koopt nieuwe letter via Ysbrand Vincent (1706)’, in: E codicibus impressisque. Opstellen over het boek in de Lage Landen voor Elly Cockx-Indestege, dl. 2. Ed. Chris Coppens e.a. (Leuven 2004), p. 447-90. Engelse bewerking in nr. 344.
340. ‘Voorwoord’, in: Theodor Harmsen, ‘Drink uit deze bron’. Jacques Lefèvre d’Etaples, geïnspireerd humanist en toegewijd tekstuitgever (Amsterdam 2004), p. 15-21. Engelse vertaling: ‘Drink from this fountain’. Jacques Lefèvre d’Etaples, inspired humanist and dedicated editor (2004); in herziene versie herdrukt in nr. 377.
341. ‘Plezierdrukken’, bijlage (2 pp.) bij Willem Frederik Hermans, Zwarte handel [facsimile] (Amsterdam 2004).
342. Zethaak en pen (Amsterdam 2004; 28 pp.). Herziene versie van nr. 160.
343. Bladbespiegelingen. De rechthoek in de typografie (Amsterdam 2004; 24 pp.). Publicatie bij afscheidscollege; zie ook nr. 355.
344. Technique and design in the history of printing. 26 essays (’tGoy-Houten 2004). Herziene versie van nr. 231, 345, 323, 271, 285, 339, 145, 179, 127, 170, 204, 226, 84, 321, 314, 86, 84, 156, 331, 64, 304, 292, 213, 177, 326, 308.
345. ‘The rise of the typographical paragraph’, in: Cognition and the book. Ed. Karl A.E. Enenkel & Wolfgang Neuber (Leiden-Boston 2005), p. 9-32. In herziene versie gedrukt in nr. 344.
346. ‘De boekenwereld rond 1820’, in: De Boekenwereld 21 (2004-5), p. 144-7. In herziene verzie herdrukt in nr. 377.
347. ‘Letterspijs [1]: Hoe ver?’, in: De Boekenwereld 21 (2004-5), p. 199-201. Recensie op Leonard Schmeiser, Das Werck der Drucker. Untersuchungen zum Buch Poliphili Hypnerotomachia.
348. ‘Letterspijs [2]: Waarom Gingerich?’, in: De Boekenwereld 21 (2004-5), p. 300-2. Recensie op Owen Gingerich, Het boek dat niemand las. In de voetsporen van Nicolaus Copernicus. In herziene versie herdrukt in nr. 377.
349. ‘Letterspijs [3]: Waarom Basbanes?’, in: De Boekenwereld 22 (2005-6), p. 35-6. Recensie op Nicholas A. Basbanes, A splendor of letters.
350. ‘Letterspijs [4]: George Abrams’, in: De Boekenwereld 22 (2005-6), p. 110-2. Duitse en Engelse bewerking in nr. 358 en 377.
351. ‘Letterspijs [5]: Echt vals’, in: De Boekenwereld 22 (2005-6), p. 249-51. Over Bruno Fabbiani.
352. ‘Letterspijs [6]: Een voorwoord van Bodoni’, in: De Boekenwereld 22 (2005-6), p. 300-2. Engelse bewerking in nr. 361.
353. ‘Letterspijs [7]: De bibliotheek’, in: De Boekenwereld 22 (2005-6), p. 366-9. Recensie op Aldo De Poli, Bibliothèques: architectures 1995-2005.
354. ‘Lefèvre d’Etaples, Jacques’, in: Dictionary of gnosis & western esotericism. Ed. Wouter J. Hanegraaff (Leiden-Boston 2005), p. 687-9.
355. ‘Bladbespiegelingen. De rechthoek in de typografie’, in: Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen 12 (2004 = 2005), p. 137-64. Afscheidscollege, zie ook nr. 343; in herziene versie herdrukt in nr. 377; Engelse vertaling in nr. 391.
356. ‘De portrettengalerij van Willem Frederik Hermans’, in: De Gids 168 (2005), p. 929-34.
357. Nachbauten hölzerner Druckpressen. Bestrebungen und Ergebnisse (Brixen 2005; 46 pp.]. Duitse vertaling van nr. 331.
358. Buch und Schrift bei George Abrams (Meran 2005; 14 pp.]. Herziene versie van nr. 350; in herziene versie herdrukt in nr. 377.
359. ‘The first encyclopedia devoted to the world of books: Peignot’s Dictionnaire de bibliologie of 1802’, in: Quaerendo 36 (2006), p. 85-97. Herziene versie van nr. 334.
360. [Recensie op Jean-François Gilmont, Le livre et ses secrets], in: Quaerendo 36 (2006), p. 135-6.
361. ‘Uno stampatore a palazzo. Museo Bodoniano Parma’, in: Maria Gregorio, Imago libri. Musei del libro in Europa (Milano 2006), p. 397-413. Bevat herziene versie van nr. 118 (‘Parma’) en 352; in herziene versie herdrukt in nr. 377.
362. ‘De Poliphilus als iconografisch werk’, in: Leeslint, speciale editie (sept. 2006), p. 10-6. In herziene versie herdrukt in nr. 377; Engelse bewerking in nr. 388.
363. ‘Philippe Starck’, in: De jacht op hét boek - twee. Ed. Just Enschedé (Amsterdam 2006), p. 10.
364. ‘Letterspijs [8]: Rehabilitatie van een verboden boek’, in: De Boekenwereld 23 (2006-7), p. 24-7. Over Fénelon, Télémaque; in herziene versie herdrukt in nr. 377.
365. ‘Letterspijs [9]: Memoires’, in: De Boekenwereld 23 (2006-7), p. 84-6. Over Anton Gerits, Op dubbelspoor en Pilatusbaan.
366. ‘Letterspijs [10]: Peiresc’, in: De Boekenwereld 23 (2006-7), p. 151-3.
367. ‘Letterspijs [11]: Renouard - verzamelaar én antiquaar’, in: De Boekenwereld 23 (2006-7), p. 231-4.
368. ‘Letterspijs [12]: Schrijven over grafisch ontwerp’, in: De Boekenwereld 23 (2006-7), p. 308-10. Recensie op Philip Meggs, A history of graphic design.
369. ‘Letterspijs [13]: Het lange leven van de gothische letter’, in: De Boekenwereld 24 (2007-8), p. 28-33.
370. ‘Letterspijs [14]: Newberry’, in: De Boekenwereld 24 (2007-8), p. 95-7.
371. ‘Letterspijs [15]: Een drukker over correctie’, in: De Boekenwereld 24 (2007-8), p. 162-5.
372. ‘Letterspijs [16]: De omvangrijkste handleiding voor de bibliofiel’, in: De Boekenwereld 24 (2007-8), p. 227-9.
373. ‘Antwerpen: Museum Plantin-Moretus’, in: Plaatsen van herinnering. Nederland van prehistorie tot Beeldenstorm. Ed. Wim Blockmans & Herman Pleij (Amsterdam 2007), p. 507-17.
374. ‘Die erste Ausgabe von Böhmes gesammelten Werken 1682’, in: Jacob Böhmes Weg in die Welt. Ed. Theodor Harmsen (Amsterdam 2007), p. 249-54. Duitse vertaling van nr. 177.
375. (in samenwerking met José Bouman), ‘Mercurius Teutonicus in Amsterdam’, in: Jacob Böhmes Weg in die Welt. Ed. Theodor Harmsen (Amsterdam 2007), p. 309-27.
376. ‘Bram de Does: harmonie in de typografie’, in: Bram de Does. Laurens Janszoon Costerprijs 2007. Ed. Bubb Kuyper & Nop Maas (Haarlem 2007), p.16-25.
377. Goud en koper in de boekenwereld (Amsterdam 2008 [= 2007]). Herziene versie van nr. 336, 355, 296, 362, 340, 348, 311, 163, 364, 273, 203, 361, 352, 346, 290, 215, 337, 276, 350.
378. ‘De drukpers’, in: Boek en Oudheid. Ed. René van Beek et al. (Amsterdam 2008), p. 93-4.
379. ‘Gelijmd’, in: De academische boekengids, mei 2008). p. 26. Ingezonden brief.
380. ‘De boekenveiling van de eeuw’, in: Cor Rosbeek - Een leven in druk (Nuth 2008), p. 108-15. In herziene versie herdrukt in nr. 459.
381. ‘French kings and printing 1500-1800’, in: [Koreaans:] Proceedings of the international symposium 2008 (Cheongju 2008), p. 47-64. Tekst ook in het Koreaans. Herziene versie in nr. 386.
382. ‘Te veel lettertypen?’, in: Visies op vormgeving. Het Nederlandse ontwerpen in teksten. Deel 2: 1944-2000. Ed. Frederike Huygen (Amsterdam 2008), p. 213-7. Herdruk van nr. 333.
383. ‘Een handschriftelijke kopie van Fertels drukkershandboek’, in: Piet 2.0. Een bundel opstellen van de vrienden van Piet Verkruijsse. [Ed. Paul Dijstelberge] (Amsterdam 2008: digitale publicatie op usb-stick, geen paginering). Engelse bewerking in nr. 402.
384. ‘Bijzondere collecties’, in: Karakter. De Koninklijke Bibliotheek onder Wim van Drimmelen 1991-2008 / of Character. The Koninklijke Bibliotheek under the directorship of Wim van Drimmelen 1991-2008. Ed. Martin Bossenbroek & Perry Moree (München 2008), p. 395-405. Tekst ook in een (slechte) Engelse vertaling.
385. Dibdin in Paris (1818) ([’tGoy-Houten] 2008; 48 pp.).
386. ‘Franse koningen en typografie: Frans I, Lodewijk XIV, Lodewijk XVI’, in: Jaarboek van het Nederlandse genootschap van bibliofielen 16 (2008 = 2009), p. 135-52. Nederlandse versie van nr. 381.
387. ‘De drukpers. Machine voor de geest’, onderdeel van: Boekwerk (Amsterdam 2009), voorlaatste katern. Ook afzonderlijk verschenen; reprint in: Bulk Boekwerk (Amsterdam 2009), dl. 3, p. 264-80.
388. ‘Béroalde’s Poliphilus’, in: Quaerendo 39 (2009), p. 26-33. Engelse bewerking van nr. 362.
389. ‘Vijf eeuwen Best Verzorgd’, in De Best Verzorgde Boeken 2008 / The Best Dutch Book Designs 2008 (Amsterdam 2009), p. 218-29. Met Engelse vertaling. Overdruk: De pre-Best Verzorgde Boeken / The precursors of the Best Dutch Book Designs (Amsterdam 2009), p. [2-13].
390. Bijdragen aan The Oxford companion to the book. Ed. Michael F. Suarez & H.R. Woudhuysen (Oxford 2010). 4 lemmata: ‘Fontaine Verwey, Herman de la’, ‘Hellinga, Wytze Gs’, ‘Blaeu family’, ‘Philosophica Hermetica, Bibliotheca’.
391. ‘The rectangle in typography’, in: Quaerendo 40 (2010), p. 1-25. Engelse bewerking van nr. 355.
392. ‘Gevechten in de leeuwenkuil. Scholenstrijd in de boekwetenschap’, in: De Boekenwereld 27 (2010-1), p. 36-9. Engelse bewerking in nr. 417.
393. (in samenwerking met Huigen Leeflang, Adri Markus & Ad Stijnman), ‘Adriaan Schoonebeek’s etching manual (1698): edition, translation, commentary’, in: Quaerendo 40 (2010), p. 87-165.
394. ‘Mijn collectie’, in: Uit de schaduw. Twintig jaar Nederlands Genootschap van Bibliofielen (Amsterdam 2011), p. 192-5.
395. ‘Speelalfabetten’, in: De Boekenwereld 27 (2010-1), p. 130-42.
396. ‘Het ideale boek van de Doves Press’, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van bibliofielen 18 (2010), p. 173-200.
397. Bijdragen aan Dictionnaire encyclopédique du livre. Ed. Pascal Fouché e.a. (Paris 2002-11. 2 lemmata: ‘casse’; ‘presse’.
398. ‘Kloosterlijke dracht in kleur’, in: Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw. Geschenken van het Dr. Th. J. Steenbergen Fonds (Amsterdam 2011), p. 102-11.
399. ‘Boekbespreking’, in: De Boekenwereld 27 (2010-1), p. 246-8. Recensie op Het ideale boek. Ed. Paul van Capelleveen & Clemens de Wolf.
400. Didot en Bodoni (Amsterdam 2011, 16 p.). Herziene versie van nr. 313.
401. ‘Auteurs willen proeven lezen’, in: De Boekenwereld 27 (2010-1), p. 293-305.
Engelse en Italiaanse bewerkingen in nr. 405 en nr. 408.
402. ‘Manuscript copies of printed works’, in: Quaerendo 41 (2011), p. 295-310. Engelse bewerking van nr. 383.
403. ‘Boekbespreking. Open die deur’, in: De Boekenwereld 28 (2011-2), p. 197-9. Recensie op Gabriel Naudé, Wenken voor het opzetten van een bibliotheek.
404. 19 bijdragen in: Het boek van het gedrukte boek. Een visuele geschiedenis. Ed. Mathieu Lommen (Amsterdam-Tielt 2012). Engelse vertaling: The book of books (London 2012; idem New York 2012); Duitse vertaling: Das Buch der schönsten Bücher (Köln 2012); Franse vertaling: Le livre des livres (Paris 2012).
405. ‘Authors want to read proofs! From Erasmus to Schopenhauer’, in Bulletin du bibliophile 2012, p. 33-50. Herziene bewerking van nr. 401; zie nr. 408.
406. Traditie in het grafisch ontwerp. Van Johannes Gutenberg tot Anthon Beeke (Amsterdam 2012; 32 pp.).
407. [Recensie op Anthony Grafton, The culture of correction in renaissance Europe], in: Quaerendo 42 (2012), p. 158-60.
408. ‘L’autore vuol vedere le bozze! Un persorso da Erasmo a Schopenhauer’, in: http://centridiricerca.unicatt.it/creleb_1751.html. Italiaanse bewerking van nr. 405.
409. ‘Terug naar Alfred’ [over Willem Frederik Hermans, Nooit meer slapen], in: www.de-gids.nl/artikel/143394 (2013); ook www.literairtijdschrift-degids.nl, De Internetgids, 06.01.2013.
410. ‘Letterspijs [17]. IJdelheid? Zelfbewustzijn!’, in: De Boekenwereld 29 (2013), nr. 3, p. 68-71.
411. ‘Book historians: Frans A. Janssen. List of publications’, in: www.bijzonderecollecties.online (cf. p.dijstelberge@uva.nl)
412. ‘The first edition of Fénelon’s Les aventures de Télémaque’, in Quaerendo 42 (2012), p. 178-85.
413. (in samenwerking met Wolbert Vroom) ‘The library of Beatus Rhenanus’, in: The Grolier Club Iter Gallico-Helveticum. Ed. George Edwards (New York 2013), p. 93-9. Een deel is bewerkt in nr. 415.
414. [Recensie op H.D.L. Vervliet, French renaissance printing types], in: De gulden passer 91 (2013), p. 109-10.
415. ‘Letterspijs [18]. Boekmuseum’, in: De Boekenwereld 29 (2013), nr. 4, p. 46-8. Zie nr. 413.
416. ‘De Johannisberger snelpers in Boekdrukatelier Het Y, Amsterdam’, in: Drukwerk in de marge, Nieuwsbrief 145 (juli 2013), p. 12-5. In herziene vorm ook afzonderlijk verschenen: De Johannisberger stopcilinderpers bij Boekdrukatelier Het Y (Amsterdam 2013; 12 pp.).
417. ‘The battle of perspectives in book history, 1960-2000’, in: La bibliofilía 115 (2013), p. 383-9. Engelse bewerking van nr. 392. Ook verschenen in: Gazette of the Grolier Club, New series 63 (2012), p. 38-46.
418. ‘Letterspijs [19]. Facsimile’s’, in: De Boekenwereld 29 (2013), nr. 5, p. 38-40.
419. ’Enschedé‘s type specimen of 1768’, in: Codex 3 (summer 2013), p. 12-9. Herziene versie van nr. 273.
420. ‘Letterspijs [20]. De Poliphilus rond 1800’, in: De Boekenwereld 29 (2013), nr. 6, p. 68-9.
421. Walt Whitman. Dichter en typograaf (Merano 2013; 32 pp.). Met vertalingen in Engels, Duits, Frans en Italiaans. Engelse vertaling ook als ‘Afterword’ in: Walt Whitman, Starting from Paumanok (Meran 2013).
422. [Recensie op Alexandre Vanautgaerden, Erasme typographe], in: Quaerendo 43 (2013), p. 269-71.
423. [Recensie op H.D.L. Vervliet, Vine leaf ornaments in renaissance typography], in: Quaerendo 43 (2013), p. 272-3.
424. ‘Letterspijs [21]. Regelgeving in 1744’, in: De Boekenwereld 30 (2014), nr. 1, p. 58-9.
425. ‘Hermes in Mainz. De uitgave van het Corpus Hermeticum in 1503 gedrukt in Mainz door Johann Schöffer’, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 21 (2013), p. 61-119. Engelse bewerking van een deel in nr. 448.
426. ‘Letterspijs [22]. “Mehr nicht erschienen”. Het drukkershandboek van Capelle (1826)’, in: De Boekenwereld 30 (2014), nr. 2, p. 68-9.
427. The earliest Dutch imposition manual. A facsimile of the manuscript “Overslag-Boek” by Joannes Josephus Balthasar Vanderstraelen. Edited and with an introduction by Frans A. Janssen (New York 2014; 40+162+4 pp.).
428. ‘Letterspijs [23]. De bibliotheek van Umberto Eco’, in: De Boekenwereld 30 (2014), nr. 3, p. 36-7. Italiaanse en Engelse bewerking in nr. 431 en nr. 452.
429. ‘Typographical design in Paris in 1799: the printer’s manual of Bertrand-Quinquet’, in: Quaerendo 44 (2014), p. 37-56.
430. ‘Letterspijs [24]. Boekenveilingen in Parijs: Drouot’, in: De Boekenwereld 30 (2014), nr. 4, p. 71-3.
431. ‘La biblioteca di Umberto Eco’, in: Cantieri nr. 31 (gennaio-marzo 2015), p. 17-21. Italiaanse bewerking van nr. 428. Herdrukt in: Charta 25 (2016), nr. 145, p. 70-72 en in La Biblioteca di via Senato 9 (2017), nr. 7/8, p. 82-8.
432. ‘Letterspijs [25]. Boekrestauratie in de negentiende eeuw’, in: De Boekenwereld 31 (2015), nr. 1, p. 62-3.
433. [Recensie op C. Schmitt-Maas e.a. (red.), Fénelon in the Enlightenment], in: JWC. Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 38 (2015), p. 83-5.
434. ‘Letterspijs [26]. De roof van Europa’, in: De Boekenwereld 31 (2015), nr. 2, p. 78-80.
435. [Recensie op Dirk Imhof, Jan Moretus and the continuation of the Plantin Press], in: Quaerendo 45 (2015), p. 163-6.
436. [Recensie op Jean-Paul Pittion, Le livre à la Renaissance], in: Quaerendo 45 (2015), p. 167-170.
437. [‘Stelling’], in: De Best Verzorgde Boeken in 119 stellingen (Amsterdam 2015), nr. 50.
438. ‘Letterspijs [27]. Aldijnen verzamelen’, in: De Boekenwereld 31 (2015), nr. 3, p. 76-7.
439. ‘Letterspijs [28]. Dante in Foligno’, in: De Boekenwereld 31 (2015), nr. 4, p. 49-51.
440. ‘Letterspijs [29]. Febvre-Martin’, in: De Boekenwereld 32 (2016), nr. 1, p. 81-3.
441. ‘De bibliotheek van Jacob de Wilde’, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 2015, p. 147-169. Engelse bewerking in nr. 460.
442. ‘De Amsterdamse druk van Rousseau’s Emile (1762)’, in: Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis 23 (2016), p. 88-97. Engelse bewerking in nr. 453.
443. ‘Letterspijs [30]. Corrigeren vóór, tijdens en ná het drukken’, in: De Boekenwereld 32 (2016), nr. 2, p. 68-71.
444. [Recensie op Fréderic Barbier e.a. (red.), De l’argile au nuage. Une archéologie des catalogues], in De Gulden Passer 94 (2016), p. 186-8.
445. ‘Letterspijs [31]. Hermans (Bibliografische aspecten van enkele werken van Willem Frederik Hermans)’, in: De Boekenwereld 32 (2016), nr. 3, p. 52-6.
446. [Recensie op Greta Kaucher, Les Jombert. Une famille de libraires dans l”Europe des Lumières’], in: Quaerendo 46 (2016), p. 361-3.
447. ‘Letterspijs [32]. Tweemaal Shakespeare’, in: De Boekenwereld 33 (2017), nr. 1, p. 56-7.
448. ‘The graphic design of the first book printed by Johann Schöffer (1503)’, in: Materielle Aspekte in der Inkunabelforschung. Ed. Christoph Reske & Wolfgang Schmitz (Wiesbaden 2017), p. 43-57. Herziene versie van een deel van nr. 425.
449. ‘Een verzamelaar verkoopt zijn boeken. De veiling van de bibliotheek van Firmin Didot (1810-1811)’, in Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 2016, p. 81-108.
450. ‘“Liever foutloze dan mooie boeken”’, in: Lezen in de Lage Landen. Studies over tien eeuwen leescultuur. Ed. Wim van Anrooij & Paul Hoftijzer (Hilversum 2017), p. 31-7.
451. ‘Typografisch spelen? Titelbladen in de zestiende eeuw’, in: Schriftgeheimen. Opstellen over schrift en cultuur. Ed. Marjolein Hogenbirk & Lisa Kuitert (Amsterdam 2017), p. 65-78. Engelse bewerking in nr. 463.
452. ‘Umberto Eco’s library’, in: Gazette of the Grolier Club NS 67 (2016 [= 2017], p. 27-32. Engelse bewerking van nr. 428.
453. ‘“Avec Permission tacite”. The Amsterdam edition of Rousseau’s Émile (1762)’, in: Quaerendo 48 (2018), p. 127-38. Engelse bewerking van nr. 442.
454. [Recensie op Lotte Hellinga, Incunabula in transit], in: De Boekenwereld 34 (2018), nr. 2, p. 88-9.
455. [Recensie op Stephen Rawles, Denis Janot, Parisian printer and bookseller], in: Quaerendo 48 (2018), p. 263-5.
456. [Recensie op Valentina Sebastiani, Johann Froben, Printer of Basel], in: Quaerendo 49 (2019), p. 83-5.
457. [Recensie op David McKitterick, The Invention of Rare Books], in: Quaerendo 49 (2019), p. 181-4.
458. [Recensie op Hendrik D.L. Vervliet, Robert Granjon, Letter-cutter], in: Quaerendo 49 (2019), p. 275-276.
459. ‘De boekenveiling van de eeuw’, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 2019, p. 191-206. Herziene versie van nr. 380.
460. ‘The Library of Jacob de Wilde’, in: Quaerendo 50 (2020), p. 339-361. Engelse bewerking van nr. 441.
461. [Recensie op Andrew Pettegree & Arthur der Weduwen, The Bookshop of the World], in: Quaerendo 50 (2020), p. 427-430.
462. ‘Play or purpose? Title-pages in the sixteenth century’, in: The Book Collector 69 (2020), p. 628-641. Engelse bewerking van nr. 451.
463. ‘Boekententoonstellingen’, in: De Boekenwereld 36, nr. 4 (2020), p. 62-69.
464. ‘Onder bibliofielen. Over een exemplaar van de 1784-editie van Télémaque’, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 28 (2020), p. 93-112; Engelse bewerking in nr. 468.
465. [Recensie op Buying and Selling. The Business of books in Early Modern Europe. Ed. Shanti Graheli], in: Quaerendo 51 (2021), p. 291-295.
466. ‘Gaskell 50 years on’, in: De Gulden Passer/The Golden Compasses 99 (2021), p. 69-70.
467. ‘Among bibliophiles. On a copy of the 1784 Didot edition of Télémaque’, in: The Book Collector 70 (2021), p. 644-663. Engelse bewerking van nr. 464.
468. ‘Perfectie. Over de Bodoni-editie van Télémaque (1812)’, in: De Boekenwereld 37, nr. 2 (2021), p. 40-45.
469. Niet onderbelichten! Fotografie in de correspondentie tussen Willem Frederik Hermans en Gilles Janssen (1979-1991). Samengesteld door FJ (Krommenie 2021; 32 pp.).
470. ‘Herinneringen aan mijn leermeesters in de boekenwereld’, in: Het gezelschap Nonpareil 2002-2021. Ed. Adriaan Plak & Just Enschedé (Amsterdam 2021), p. 23-48.
471. ‘Perfection: on the Bodoni edition of Télémaque (1812)’, in The Book Collector 71 (2022), p. 626-641. Engelse bewerking van nr. 468.
[versie 25.01.2023] ]
